Zasady przemieszczania się po terenie zakładu powinno opracować się konkretnie dla danego zakładu pracy. Ważne jest to, aby z zasadami przemieszczania się po terenie zakładu oraz pomieszczeniach zakładu zaznajomić interesantów jeszcze przed wejściem przez nich na teren zakładu pracy i uzyskać od nich potwierdzenie, iż te zasady są im znane. W szczególności w opracowaniu dotyczącym zasad przemieszczania się powinny znaleźć się informacje o występujących w zakładzie zagrożeń (także w konkretnych miejscach prowadzonych prac), stosowanych technologii produkcji oraz wymagań higieniczno-sanitarnych, jakie obowiązują w zakładzie lub na poszczególnych odcinkach produkcyjnych
Obowiązek wynikający z Kodeksu pracy
Przepisem regulującym podstawowy zakres dotyczący zasad przemieszczania się po po terenie danego zakładu pracy jest zapis ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy, a dokładniej art. 304 § 4, w którym zapisano, że: „w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.”
Wobec powyższego obowiązku pracodawca powinien opracować wewnętrzne zasady poruszania się interesantów, klientów po terenie swojego zakładu pracy. zasady te bez wątpienia będą zależne od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i dlatego inne będą na przykład w firmie budowlanej, w zakładzie produkcji przemysłowej, kopalni, w baku itd.
Po terenie większości zakładów (nawet w magazynach) interesanci, klienci nie powinni poruszać się samodzielnie bez zgody czy nawet udziału osoby, do której przyszli ze sprawą do załatwienia. Podstawową zasadą powinno być, aby przy wejściu do zakładu pracy osoba spoza zakładu kierowana była do konkretnego miejsca w terenie firmy lub została przywołana na portiernie osoba kompetentna w danej sprawie, która to będzie towarzyszyć klientowi, interesantowi. Czynności kierowania osoby spoza zakładu pracy bądź przywoływania powinien wykonywać pracownik ochrony, portier czy też inna odpowiedzialna osoba, ale może to być realizowane także przez system domofonu lub telefonicznie.
Oprócz wcześniej przytoczonego art. 304 Kodeksu pracy, drugim przepisem dotyczącym przedmiotowej sprawy jest rozporządzenie MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.). I choć przepisy przytoczone w rozporządzeniu dotyczą pracowników, w takim samym stopniu odnoszą się do zapewnienia bezpieczeństwa osobom spoza zakładu – tzw. „nie pracownikom”, wskazują bowiem, że jednym ze sposobów zapewnienia bezpieczeństwa osobom postronnym jest prawidłowe – bezpieczne zorganizowanie ruchu na terenie zakładu pracy (również w pomieszczeniach pracy, jeśli sytuacja tego wymaga) i oznakowanie czy też wygrodzenie miejsc niebezpiecznych.
Jedną z ważniejszych metod zapewnienia bezpieczeństwa tzw. „nie pracownikom” jest ograniczanie poruszania się interesantów, klientów po zakładzie pracy. Takiemu celowi może posłużyć oznakowanie miejsc, do których nie będą oni mieli wstępu poprzez zastosowanie odpowiednich znaków informacyjnych np. znak „Zakaz wstępu’’ lub wywieszenie tabliczek na drzwiach, bramach z wyraźnym napisem: „Zakaz wstępu osobom nieupoważnionym”.
Można również zastosować rozwiązania polegające na stosowaniu zamknięć otwieranych kluczem szyfrowym lub kodem dostępnym jedynie upoważnionym pracownikom zakładu pracy.
W art. 3044 Kodeksu pracy, mówiącym o obowiązkach pracodawcy w zakresie bhp względem osób wykonujących krótkotrwałe prace, zapisane jest, iż: „Pracodawca jest obowiązany przydzielać niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osobom wykonującym krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności”.
Powyższy przepis oznacza zatem, że interesant, klient czy inspektor organów kontrolnych (np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy, Urzędu Dozoru technicznego), który porusza się po terenie zakładu pracy powinien otrzymać np.:
- hełm ochronny jeśli jest wymagany
- fartuch ochronny chroniący przed zabrudzeniem własnej odzieży w zakładzie przemysłowym
- maskę przeciwpyłową, okulary ochronne a także pozostałe środki ochrony indywidualnej, stosowne do występujących szkodliwych czynników w środowisku pracy.
Zasady przemieszczania się w zakładzie pracy, obowiązujące pracowników oraz osoby spoza zakładu pracy, powinny mieć formę instrukcji i powinni być z nią zapoznani wszyscy użytkownicy dróg i pieszych ciągów komunikacyjnych, w szczególności obce osoby, przebywające nawet tylko okazjonalnie na terenie zakładu pracy.
